Tussenkomst tijdens actualiteitsdebat n.a.v. de energieheffing

Onderstaand kan je mijn tussenkomst herlezen naar aanleiding van het actualiteitsdebat in het Vlaams Parlement op woensdag 21 oktober over de energieheffing:

Hadden we niet beter vandaag allen samen in het park een wandeling gemaakt en paardekastanjebladeren gaan rapen? Een bepaalde substantie van paardekastanjebladeren zorgt namelijk voor niet alleen de mooie rode herfstkleuren, maar is ook een middel tegen geheugenverlies.

Collega’s van de sp.a, bij jullie kan het nuttig zijn om even jullie geheugen op te frissen.

Hoe is het systeem opgezet?

Het huidig systeem was al van toepassing sinds 1 januari 2002.  Wijlen minister van staat SteveStevaert voerde toen de groene stroomcertificaten in en schreef voor dat de certificaten via de distributienetbeheerders vergoed moesten worden.

Vanaf 2006 werd voor de eerste keer een ondersteuning voor PV-panelen, toegekend : 450 €/MWh en dit gedurende 20 jaar.  Het credo was toen, deze innovatieve techniek staat nog in zijn kinderschoenen, dus een ondersteuning is nuttig, zeker als we de doelstelling hernieuwbare energie tegen 2020 willen halen.

2008-2009 eerste waarschuwingen

In de periode 2008-2009 werd ik meermaals geconfronteerd met simulaties die aangaven dat (ook al was de ondersteuning gegarandeerd voor 20 jaar) een investering in PV-panelen terug verdiend kon worden op 3 à 5 jaar.  Het had niets meer te maken met een groene droom, het was gewoon de meest interessante financiële belegging die men kon maken indertijd.  En wie betaalde de factuur, juist iedereen, ook diegene die geen PV-panelen had, solidariseren noemde men dat.  Begin 2009 heeft men een schuchtere poging ondernomen om wat te sleutelen aan de hoogte van deze ondersteuning.  Maar men kreeg het tegenovergestelde effect.  Het rendement lag namelijk nog veel hoger dan nodig, en dit omwille van de fors gedaalde prijs van PV-panelen en de hoge elektriciteitsprijzen in 2008.

2009-2012 Het loopt uit de hand

Ons voorstel half 2009 om het rendement van PV-installaties te monitoren werd toen weggelachen.  Het besluit van een studie van VITO op vraag van het Vlaams Energie-agentschap was duidelijk: als je de eigenaars een rendement wil geven van 10%, dan kon dit met de helft van de toenmalige ondersteuning van 350 €/MWh, zijnde ongeveer 160 €/MWh.  Onder zware druk van onze N-VA fractie werd toen in mei 2011 een aantal zaken licht bijgestuurd.  Maar onvoldoende en te laat.  Einde 2011 bedroeg de ondersteuning nog altijd 270 €/MWh, nochtans had berekeningen een jaar eerder aangetoond dat 160 €/MWh voldoende was.  2011 was dan ook een boerenjaar  voor de sector: er werden evenveel zonnepanelen geïnstalleerd als de drie voorgaande jaren samen.  Dit alles resulteerde in een gecontracteerde ondersteuning eind 2011 van een slordige 12 miljard € : 1/3 ongeveer van de huidige Vlaamse jaarlijkse begroting.  Eventjes zomaar, moet kunnen, …  Dit is geen lijk meer in een kast, maar een volledig kerkhof.

Pas daarna is het onrendabele top systeem ingevoerd.  Drie jaar na onze dringende vraag voor het opzetten van een monitoringssysteem.  Veel te laat dus.

Hoe schulden en overschotten wegwerken: de socialistische manier = schulden aangaan

Maar ok, we konden toch de kosten doorrekenen?  Hier stak de keizer van Oostende een stokje voor.  Om de gezinnen niet op kosten te jagen besliste Minister van Consumentenzaken Johan Vandelanotte om de distributietarieven voor 2012-2013-2014 te bevriezen.  Maw de opgelopen kosten van de vorige periode kon niet meer verrekend worden, de distributienetbeheerders moesten schulden aangaan en daar de markt ook verzadigd was van certificaten, konden zij niet anders dan deze mooi even te bewaren.  Beste collega’s van de SPA, dit is pas schuldig verzuim.  Weten dat er een kost op U afkomt, en dan zeggen, effe bevriezen en laat maar alles in de puree draaien, de die na ons gaan dit wel oplossen, …

Hoe wij het oplossen: de Vlaamse Energieheffing, verrekening kosten in de tarieven = een transparante aanrekening van de kost van ons energiesysteem

• Dus  heeft de Vlaamse Regering en zijn minister van Energie gezocht naar een evenwichtige oplossing met verantwoorde keuzes.  Beleid betekent ook de miserie van het verleden oplossen. De huidige heffing ter compensatie van de Freija-schuld, daar staan wij dus achter.  Ik wil hier verschillende redenen aankaarten waarom we die heffing steunen.
• Waarom geen heffing op basis van verbruik? Ondanks dat de energieheffing die gerekend wordt per afnamepunt, wordt nog steeds 75% van de groenestroomkosten doorgerekend op basis van verbruik en dit via de nettarieven en de leveranciersquota.  En om niet ieder afnamepunt gelijk te belasten werden de verbruikersprofielen gedifferentieerd in verschillende categorieën en met een sociale correctie voor de beschermde afnemers of de mensen met een actieve budgetmeter met een korting van 75%.
• Is het niet goed gedifferentieerd?  Toch wel. Bovendien voorzien we toch voor de beschermde afnemers of afnemers met een actieve budgetmeter een sociale heffing van slechts 25 €.
• De heffing is BTW vrij, met andere woorden op dit gedeelte op de factuur wordt geen 21% BTW betaald.
• Ondernemingen/bedrijven betalen wel mee? Alle niet netkosten zijn momenteel voor 74% in functie van de dienstverplichtingen voor de gezinnen.  Voor de kosten van groene troom werd vroeger 57% door de gezinnen betaald en 43% door de bedrijven.  Van alle kosten die nu bijkomend doorgerekend worden wordt 50% doorgerekend aan de gezinnen en 50% aan de bedrijven.  Hierdoor zal de verhouding 57/43% iets dalen ten voordele van de gezinnen
• Bedrijven betalen te weinig? Bond Beter Leefmilieu en de vakbonden roepen: een gezin betaalt in verhouding meer dan 50 keer meer dan een groot bedrijf.  Deze stelling is fout : bijna 70% van de bedrijven betaalt een heffing die per MWh vergelijkbaar is met wat gezinnen betalen.  95% van de bedrijven betaalt minstens de helft van wat  de gezinnen betalen.  Dus ja inderdaad de bedrijven doen ook hun deel.  En ja, de rekening laten stijgen bij de ondernemingen, is niet opportuun.  Energiekosten zijn, naast loonkosten en mobiliteit, steeds terugkerende argumenten bij bedrijven die sluiten in Vlaanderen.  De rekening toch pro rata verbruik doorschuiven naar de ondernemingen, betaal je cash terug.  Minder competitieve bedrijven betekent minder groei en dus minder jobs.

Maar wat me bijkomend verwonderd in het debat, is dat er plots enkel gesproken wordt over hoe je een heffing verrekent en berekent.  Nochtans kunnen gezinnen nog veel doen rond hun energiefactuur, niet alleen omtrent de prijs, maar ook in functie van hun verbruik:

• De  communicatie moeten we verder nog opvoeren als het gaat over de goedkoopste leverancier te vinden.  Ik zie in mijn omgeving nog altijd verschillen tot 20% op de totale factuur.
• Communicatie en actie moet nog beter als het gaat over energie-efficiëntie, 94% zegt dat energiebesparing belangrijk is, maar er is hier nog veel werk aan de winkel, …
• Voor de eigenaars van fotovoltaïsche zonnepalen zou een zeer snelle invoering van een goedkope efficiënte slimme meter voor hen, al dan niet gecombineerd met batterijtechnologie een oplossing kunnen bieden voor het prosumententarief en een antwoord bieden op het vraagstuk van energie-opslag.

We zijn het kamerbreed eens dat Vlaanderen werk moet maken van een verdere Energietransitie met een duidelijke energievisie.

Mag ik hier vragen Mvr de minister om dringend uitvoering te geven aan de kamerbrede gestemde resolutie over de aanpak om tot een energiepact te komen.  Wacht hier niet op uw federale collega, maar denk in de Vlaamse logica.  We kunnen met Vlaanderen al heel wat doen.