Waarom stijgt de stroomprijs?

Wie deze zomer meer las dan alleen de sportrubrieken werd regelmatig geconfronteerd met berichten over de stijgende stroomprijs. Allerhande federale en Vlaamse maatregelen zorgen ervoor dat we binnenkort met z’n alleen meer zullen betalen voor elektriciteit. Deze stijging komt niet zomaar uit de lucht vallen. Door het geklungel van de vorige federale regering en het gebrek aan daadkracht van de socialistische ministers van energie stond dit in de sterren geschreven. Ik zet ze hier graag nog eens op een rijtje.

Uw stroomfactuur wordt niet alleen bepaald door de kostprijs van de productie van elektriciteit. Ondanks het feit dat de productie goedkoper wordt, verhoogt immers onze factuur. De reden daarvoor is dat we naast de productiekosten ook nog transport- en distributiekosten, taxen en btw  betalen. De energiefactuur bestaat dus uit:

• Ongeveer 45% van de totale energiekost = commodity (Energieprijs)
• Ongeveer 30% van de totale energiekost = Transport- en distributiekosten (TK/DK) (Nettarieven)
• Ongeveer 25% van de totale energiekost = taksen (Heffingen)
• BTW van 6% naar 21% niet meegerekend

De distributiekosten bestaan uit de vergoeding voor het gebruik van het distributienetwerk, de diensten door de netbeheerder en de kosten van de openbaredienstverplichtingen (gratis kWh, opkoopverplichting certificaten tegen minimumsteunprijs, REG-premies…) die werden opgelegd aan de netbeheerder.

Kernuitstap teruggeschroefd

De paars-groene regering besloot 12 jaar geleden om de kerncentrales te sluiten. Deze zomer werd noodgedwongen gestemd om Doel 1 en 2 langer open te houden. Een noodzakelijke maatregel om de energievoorziening te verzekeren en een brown out, een gecontroleerde afschakeling, te vermijden. Dit bewijst dat alle initiatieven om een kernuitstap te realiseren hebben gefaald. Hoe kan je echter een aantrekkelijk investeringsklimaat realiseren als er geen duidelijk standpunt bestaat over de energiemix.

Bovendien stond de huidige federale regering met de rug tegen de muur. Als vragende partij sta je niet in een comfortabele onderhandelingspositie.

Rood beleid = Rode cijfers

Dat er de laatste decennia niets zou zijn gebeurd, is onjuist. Er werden diverse maatregelen genomen. Deze getuigden geenszins van een gedragen langetermijnvisie, laat staan van een coherente strategie. De enorme subsidies voor zonnepanelen werden te laat en te beperkt door Freya Vandenbossche teruggeschroefd. Een put van € 2 miljard is daarvan het resultaat. Daarnaast zijn er nog de overschotten of de berg onbetaalde certificaten uit het verleden. Jarenlang werd er meer steun uitbetaald aan de eigenaars van zonnepanelen dan er werd doorgerekend via de factuur. Dat kwam door de bevriezing van de elektriciteitsprijs die ingevoerd werd door een andere socialistische excellentie : Johan Vandelanotte.  Eigenlijk was dit schuldig verzuim : de tarieven bevriezen maar eigenlijk bij voorbaat weten dat hierdoor de kosten niet zouden gedekt worden. Dit was slechts uitstel. De kosten stapelden zich op, maar konden niet worden doorgerekend.

De zware investeringen in duurzame energie zorgden zelfs niet voor een gegarandeerde bevoorradingszekerheid. Integendeel, het afschakelplan diende vorige winter van onder het stof te worden gehaald.

Daarnaast heeft de vorige federale regering allerhande maatregeltjes uitgedokterd om de stroomprijs artificieel te beïnvloeden. De verlaging van de btw naar 6%, ook ingevoerd door Johan Vandelanotte, was een doorzichtige kunstgreep om de index onder controle te houden, en dus een budgettaire beslissing. Een tijdelijke maatregel die vandaag onhoudbaar is geworden. Het kostte namelijk de federale begroting 750 miljoen € per jaar.

De Vlaamse regering draait eveneens de ‘gratis-politiek’ terug. De 100 kilowattuur gratis stroom is uiteraard nooit gratis. Dit werd verrekend in de distributietarieven en kwam vooral ten laste van de KMO’s en de zelfstandigen. De korting op het ene component van de factuur werd dus verschoven naar een ander component.

Het rode beleid verdient een rode kaart. Bart Sturtewagen van De Standaard gaf terecht aan: ‘Het improviseren met zoiets belangrijks als de energiekosten van gezinnen en ondernemingen moet ophouden’. De huidige Vlaamse en federale regering moeten nu die miskleunen uit het verleden oplossen. De burgers en ondernemingen betalen nu het gelag van de kortzichtige maatregelen.

Nood aan een energievisie en een energiepact

Laten we een les leren uit het geklungel van het socialistisch beleid. We kunnen ons de komende 10 jaar niet dezelfde fouten veroorloven. De uitdagingen voor bevoorradingszekerheid, betaalbare en duurzame energie zijn enorm. Oplossingen liggen niet in kortzichtig dagjespolitiek, maar in een gedragen visie over waar we de komende 25 jaar willen naar werken. Ambities moeten stoelen op een visie (waar willen we naartoe) en deze visie moet geconcretiseerd worden in een energiepact (hoe gaan we dat realiseren) tussen alle betrokken actoren.

Mede op mijn initiatief werd in het Vlaams parlement een resolutie goedgekeurd met een plan van aanpak om in Vlaanderen te komen tot een energievisie en een –pact.