Actualisatiedebat Vlaams Energie- en Klimaatplan

Vorige week in de plenaire vergadering was er een actualisatiedebat over het vernieuwde Vlaams Energie- en Klimaatplan. Ik leidde het debat voor de N-VA. Voor de linkse oppositie gaat het plan alweer niet ver genoeg. Nochtans zouden ze beter moeten weten. Zelfs verheugd moeten zijn. Omdat Vlaanderen het beter doet dan de andere entiteiten – waar Groen toch mee aan het stuur zit.

"Wij staan voor een GEEL transitiebeleid, WEG van het groen dogmatisch doemdenken en ZONDER een rood sociaal bloedbad" 

Klimaatbeleid is niet alleen toeteren over doelstellingen en percentages. Voor ons is klimaatbeleid het nemen van concrete en pragmatische maatregelen én monitoring. De Vlaamse Regering nam al in 2019 en 2021 ontelbare concrete maatregelen. En ook nu heeft de Vlaamse Regering opnieuw die ambitie. Dat alles, zonder een sociaal bloedbad aan te richten. Een klimaatbeleid dat niet sociaal is, is geen klimaatbeleid. 

En ja, Vlaanderen staat inderdaad op de derde plaats van alle regio’s of landen wanneer het gaat over geïnstalleerd windvermogen per 1000 inwoners, of als het gaat over geïnstalleerd PV vermogen per 1000 inwoners. De ander entiteiten – waar zoals gezegd Groen toch mee aan het stuur zit – zitten ergens in het midden van het peloton.

En ja, De Vlaamse renovatiestrategie is de op één na beste van Europa.

En ja, België haalde zijn energie-efficiëntiedoelstellingen in 2020, maar voornamelijk dankzij Vlaanderen. Vlaanderen dat het beter deed dan wat voorzien was. Wat dus automatisch betekent dat de andere entiteiten – waar Groen toch mee aan het stuur zit – het slechter deden. 

En ja, met ons gebouwenbeleid staan we veel verder en gaan we sneller dan de ambities van het Europese Parlement:

• Terwijl in Vlaanderen vanaf 2025 alle nieuwbouw fossielvrij dient te zijn, schuift de EU 2028 naar voor
• Terwijl in Vlaanderen hernieuwbare energieproductie bij nieuwbouw en ingrijpende renovaties vandaag al verplicht is, schuift de EU 2028 naar voor - voor nieuwbouw, en 2032 voor renovaties
• Terwijl in Vlaanderen vandaag alle nieuwe eigenaars binnen de vijf jaar hun gebouw dienen te renoveren tot minimaal energielabel D, wil de EU dat voor woningen tegen 2033 en voor ander gebouwen tegen 2030.

We gaan dus sneller dan wat Europa voor ogen heeft.  NOG sneller en NOG ambitieuzer zou er toe leiden dat de Vlaming afhaakt. Dat kan én mag niet de bedoeling zijn. We moeten vermijden dat klimaatbeleid de koopkracht van de gezinnen en de concurrentiepositie van de bedrijven ondermijnt. 

En ja, wij hebben ons altijd verzet tegen de 47% reductie.  BE en de andere entiteiten – waar Groen toch mee aan het stuur zit – duidelijk niet.  Dat is hun keuze, en ik wens ze hierbij alle succes toe, om ook alle maatregelen te vinden die zouden moeten leiden tot de 47% reductie. 

Wij – Vlaanderen – vinden 40% CO2-reductie WEL ambitieus.  Zeker als je rekening houdt met de cijfers tot 2018 min 4%, en tot 2021 min 10%. We nemen ambitieuze maatregelen om die reductie te realiseren. Zeker als je rekening houdt met de grote mate van industrialisatie in Vlaanderen, met de grote bevolkingsdichtheid in Vlaanderen, enzomeer….  En zelfs met een leefomgeving die de technische capaciteit beperkt voor hernieuwbare energie gaan we voor plus12% meer opgewekte hernieuwbare energie tegen 2030 in vergelijking met ons vorig plan.

Maar neen, wij willen geen sociaal bloedbad. Vlaanderen zorgt voor een globaal plan dat technisch haalbaar, financieel betaalbaar en systeemtechnisch betrouwbaar is. 

Gebouwen en Hernieuwbare Energie

In 2021 lagen de emissies voor gebouwen 21% lager dan in 2005, desondanks dat er 14% meer gezinnen zijn. Te danken aan isolatiemaatregelen, omschakeling van stookolie naar aardgas, meer warmtepompen, zonneboilers, enzovoort …

Sinds dit jaar is er de renovatieverplichting voor woningen.  De meest energieverslindende woningen moeten namelijk binnen de 5 jaar na verkoop een degelijke renovatie krijgen. 

Ook moeten woningen, of die nu bewoond worden door eigenaars of verhuurd, voldoen aan minimale EPC-normen.  Er werd in vergelijking met het vorig VEKP beslist – en dit in overleg met de huurders - en verhuurdersorganisaties -  om het traject wat later te starten.  Zo geven we verhuurders meer tijd om te anticiperen, maar - daarna versnellen we en verstrengen we wel de labels.  Met andere woorden er is beslist om stap per stap te werken, zodat het financieel haalbaar blijft.

Maar om iedereen te ondersteunen werden de MijnVerbouwPremies (> 100.000 Vlaamse gezinnen) uitgebreid en verhoogd voor de middenklasse en lagere inkomens.  Voor deze twee groepen werd tevens MijnVerbouwLening ingevoerd waarmee tot 60.000 euro ontleend kan worden, terugbetaalbaar op maximum 25 jaar aan een verminderde rentevoet. Het geheel wordt gecoördineerd via de energiehuizen, het uniek loket.

Het is de eerste regering die daadwerkelijk inzet op energie-efficiëntie, met een budget van méér dan 1 miljard euro.  En daar ben ik eigenlijk best wel fier op – maar het is ook nog maar normaal: want de energie die we niet verbruiken is de goedkoopste en de properste.

Bijkomend werd nu beslist om vanaf 2025 dat nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties fossielvrij moeten gerealiseerd worden. De premie voor gascondensatieketels werd afgeschaft. De verhoogde premies voor warmtepompen behouden we tot eind 2025.